Από τα διασταυρούμενα πυρά του οικονομικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας καλείται να περάσει η Αθήνα ώστε να εξασφαλίσει βιώσιμη λύση για το χρέος. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση οφείλει να απασφαλίσει τρεις ακόμα «νάρκες» που θέτουν σε κίνδυνο την πορεία της χώρας: το Ασφαλιστικό, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά.

Από τις συμπληγάδες του οικονομικού πολέμου που έχει ξεσπάσει μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας θα πρέπει να περάσει η κυβέρνηση την αναδιάρθρωση του χρέους και να διασφαλίσει μια βιώσιμη και σε βάθος χρόνου λύση που θα δώσει μεγάλες ανάσες στην οικονομία.

Η κλιμάκωση της σύγκρουσης συμφερόντων ΗΠΑ και Γερμανίας δημιουργεί αρνητική συγκυρία και δυσχεραίνει τις κινήσεις του πρωθυπουργού όχι μόνο στο θέμα του χρέους, αλλά και της διαχείρισης ενός δύσκολου δημοσιονομικού πακέτου που περιλαμβάνει και επώδυνες ανατροπές με βαρύ πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο καθώς οι σκληροπυρηνικοί του Βερολίνου, με προεξάρχοντα τον Β. Σόιμπλε αλλά και τους δορυφόρους του, επιχειρούν να περάσουν τη θέση τους, ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο και απλά χρειάζονται κάποιες παραμετρικές και περιορισμένες παρεμβάσεις για την αναδιάρθρωσή του, άποψη που είναι διαμετρικά αντίθετη από εκείνη του ΔΝΤ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ετήσια σύνοδο του Ταμείου στη Λίμα του Περού ανέβηκαν οι τόνοι, με την Κρ. Λαγκάρντ και τον Π. Τόμσεν να κάνουν ξεκάθαρο στους Ευρωπαίους ότι αν δεν υπάρξει αναδιάρθρωση δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος διάσωσης. Την αντίδρασή τους προκάλεσε η δήλωση του προέδρου του Eurogroup, Γ. Ντάισελμπλουμ, πλήρως ευθυγραμμισμένη με τη θέση του Β. Σόιμπλε, ότι το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο για την επόμενη 15ετία, αφού το κόστος εξυπηρέτησής του δεν ξεπερνά ετησίως το 15% του ΑΕΠ.

Κίνδυνοι
Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα του χρέους ήταν κυρίαρχο στις συναντήσεις του υπουργού Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτου, με τη διευθύντρια του Ταμείου, Κρ. Λαγκάρντ, και με Αμερικανούς αξιωματούχους. Επισημαίνεται ότι το ΔΝΤ έχει θέσει τον πήχη της βιωσιμότητας σε ελάφρυνση της τάξης των 100 δισ. ευρώ σε βάθος χρόνου.

Ωστόσο, η διαμάχη ενέχει και κινδύνους για την κυβέρνηση και την πορεία του ελληνικού προγράμματος. Αν επικρατήσει το δόγμα των σκληρών κύκλων της Γερμανίας για ήπιες παρεμβάσεις με οριακή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του, χωρίς μειώσεις στο επιτόκιο και περίοδο χάριτος, τότε είναι αμφίβολη η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, πράγμα που θα δημιουργήσει χρηματοδοτικό κενό ύψους 22 δισ. ευρώ, το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί από τους Ευρωπαίους.

Αυτόματα κάτι τέτοιο και με δεδομένη τη θέση κυρίως των Γερμανών, ότι αυτό που συμφωνήθηκε για το χρηματοδοτικό πακέτο αυτό είναι και δεν αλλάζει, θα θέσει σε κίνδυνο την ομαλή υλοποίηση του προγράμματος διάσωσης και θα βάλει στο τραπέζι την ανάγκη λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Η κυβέρνηση σε αυτήν τη φάση επιχειρεί να εντείνει την πίεση στους Ευρωπαίους πατώντας πάνω στην αμετακίνητη θέση του ΔΝΤ για ισχυρή αναδιάρθρωση, αλλά και αυτό δεν είναι χωρίς κινδύνους, καθώς το Ταμείο έχοντας νεοφιλελεύθερες εμμονές υποστηρίζει επώδυνες συνταγές για τις μεταρρυθμίσεις ευαίσθητων τομέων όπως το Ασφαλιστικό και τα εργασιακά.

Ο δογματισμός του για μεγάλες και οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, πλήρη απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, ευέλικτες μορφές απασχόλησης και μαζικές απολύσεις θα δημιουργήσει πολιτικά προβλήματα στην κυβέρνηση και θα δοκιμάσει τη συνοχή της. Δεν είναι λίγοι οι βουλευτές που έχουν διαμηνύσει ότι εάν οι δανειστές ζητήσουν πρόσθετα μέτρα πέραν εκείνων που προβλέπονται στο νέο μνημόνιο δεν πρόκειται να δώσουν θετική ψήφο.

Πέραν της αναδιάρθρωσης του χρέους, ο πρωθυπουργός είναι αντιμέτωπος με τρεις ακόμη νάρκες που αφορούν το Ασφαλιστικό, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς. Οι παρεμβάσεις στο Ασφαλιστικό δεν μπορεί να στηρίζονται στο μοντέλο του παρελθόντος με οριζόντιες και τυφλές περικοπές στις συντάξεις, αλλά είναι ανάγκη το σύστημα να καταστεί βιώσιμο με εξοικονόμηση πόρων από συμμάζεμα των δαπανών και αύξηση των εσόδων, εν μέσω μάλιστα κρίσης και εκτεταμένης ανεργίας.

Το δεύτερο καυτό μέτωπο είναι η επιτυχής και έγκαιρη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, που θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και την επιστροφή των καταθέσεων.

Μεγάλο στοίχημα για τον πρωθυπουργό είναι η επιτυχής αξιολόγηση του προγράμματος έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την εκταμίευση των δόσεων, από τις οποίες ένα μεγάλο μέρος θα πάει για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου σε ιδιώτες.

Αμεσα συνδεδεμένες με τη ρευστότητα και την έξοδο της οικονομίας από την ύφεση είναι και η επιτάχυνση της απορρόφησης των κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και η αξιοποίηση των πρόσθετων πόρων που απελευθερώνει ο νέος κοινοτικός κανόνας για μηδενισμό της εθνικής συμμετοχής στα έργα.