Όταν ο διαλογισμός έκανε την εμφάνισή του στις χώρες της Δύσης τη δεκαετία του 1950, μια μεγάλη μερίδα ψυχολόγων εκδήλωσε ενδιαφέρον για τη νέα μέθοδο βλέποντας σε αυτή έναν καινούριο τρόπο για να απαλύνουν τον πόνο. Τόσο η ψυχοθεραπεία όσο και η παραπάνω πνευματική άσκηση έχουν πολλά κοινά στοιχεία.
Για παράδειγμα, και οι δύο μάς καλούν να μην είμαστε επικριτικές με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, αλλά να τα αναγνωρίζουμε. Επίσης ο ψυχολόγος και ο δάσκαλος του διαλογισμού δεν δίνουν απαντήσεις, αλλά ανοίγουν το δρόμο για να τις βρούμε μόνες μας. Στην Αμερική μάλιστα αρκετοί ψυχολόγοι έχουν εντρυφήσει στη μέθοδο αφιερώνοντας σε αυτή 10’ μέσα στη συνεδρία της ψυχοθεραπείας, προκειμένου να βοηθήσουν τους ασθενείς να αποφορτιστούν.
Από την άλλη υπάρχουν σχολές όπως εκείνη της ψυχανάλυσης που δεν αποδίδουν στο διαλογισμό θεραπευτικές ιδιότητες ούτε αναγνωρίζουν το ρόλο του στην επιστήμη της, όπως αναφέρει ο συγγραφέας. Αντίθετα οι ψυχολόγοι της συστημικής (εξετάζουν τη συμπεριφορά μας σε σχέση με τις αλληλεπιδράσεις με τους άλλους) και γνωσιακής προσέγγισης (μπορούμε να βελτιωθούμε με τη βοήθεια αλλαγών στον τρόπο σκέψης μας) τον εντάσσουν πιο εύκολα στη δική τους μέθοδο.
Ωστόσο ο διαλογισμός δεν είναι εναλλακτική της ψυχοθεραπείας. Στη μέθοδο που περιγράφει ο Μιντάλ, οι σκέψεις μας δεν αναλύονται και δεν γίνονται αντικείμενο συζήτησης όπως συμβαίνει στη συνεδρία με τον ψυχολόγο, όπου ο λόγος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ακόμα, συχνά ο ειδικός μάς προτείνει εναλλακτικές για να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα πιο θετικά στην καθημερινότητά μας, κάτι που δεν γίνεται στην πρακτική του Μιντάλ. Επιπλέον οι επιστήμονες που την εφαρμόζουν διαφωνούν ως προς το προφίλ των ασθενών που θεωρούνται ιδανικοί για αυτήν. Είναι κατάλληλη για ήπια περιστατικά ή και για βαριά;
Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ έχουν χρηματοδοτήσει τα τελευταία χρόνια διάφορες μελέτες που γίνονται σε ασθενείς οι οποίοι θέλουν να ανακουφιστούν από το έντονο στρες, ορισμένες μορφές εθισμού, να βελτιώσουν τη συγκέντρωσή τους κ.λπ. Παρ’ όλα αυτά η επιστήμη πίσω από το διαλογισμό βρίσκεται στα πρώτα της στάδια και ακόμα δεν έχει αποδειχτεί η θεραπευτική του δράση. Όπως και να έχει όμως, πρόκειται για μια μέθοδο που μας βοηθά να ανακαλύψουμε και να αναλύσουμε τον εαυτό μας και όσα μας συμβαίνουν. Και αυτό από μόνο του είναι κάτι πολύ σημαντικό...
Μια άσκηση για την ψυχή
Κατάσταση... νιρβάνα, επικοινωνία με το μεταφυσικό, βαθιά χαλάρωση και αποσύνδεση από την πραγματικότητα είναι ορισμένοι μύθοι που επικρατούν, λανθασμένα, για το διαλογισμό. Στο καινούριο του βιβλίο ο Φαμπρίς Μιντάλ καταρρίπτει τα παραπάνω στερεότυπα και μας καλεί να εφαρμόσουμε όλοι στο σπίτι μας αυτή την κατάσταση ζεν. Στόχος δεν είναι ούτε να απαλλαγούμε από τα άγχη μας ούτε να γίνουμε άλλοι άνθρωποι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε ό,τι μας απασχολεί και να ζήσουμε με ηρεμία μέσα στην πραγματικότητα είτε καταφέρουμε να αλλάξουμε τα πράγματα είτε όχι. Πώς θα το πετύχουμε;
Σε θέση ακινησίας ακούμε τόσο το σώμα όσο και τις σκέψεις μας. Κατά τη διάρκεια της πνευματικής αυτής άσκησης ορισμένα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να έρθουν στην επιφάνεια. «Όπως και στη ζωή, έτσι και στο διαλογισμό νιώθουμε μερικές φορές πόνο και άλλοτε ευτυχία. Το σημαντικό, λοιπόν, δεν είναι να προσπαθήσουμε να αισθανθούμε αυτό που θα θέλαμε και να απορρίψουμε αυτό που μας δυσαρεστεί, αλλά να βιώσουμε ό,τι μας συμβαίνει τη δεδομένη στιγμή» αναφέρει ο συγγραφέας. Επομένως δεν διώχνουμε τις σκέψεις που μας ενοχλούν, αλλά τις αναγνωρίζουμε και τις δεχόμαστε. Συγκεκριμένα, ο Φαμπρίς Μιντάλ μάς εξηγεί πώς μπορούμε να λύσουμε σταδιακά τα θέματά μας μέσα από τη μέθοδο που προτείνει.
Αυτοπεποίθηση: 5 τρόποι για να την αποκτήσουμε
Η μορφή του διαλογισμού που εφαρμόζει ο συγγραφέας τον βοήθησε να ξεπεράσει τα δικά του ψυχολογικά προβλήματα. Η κατάσταση την οποία θέλει να μας συστήσει μας διδάσκει κυρίως πώς να αποκτήσουμε σιγουριά για τον εαυτό μας και να αποδεχτούμε τους φόβους και τις ανασφάλειές μας, ώστε στην πορεία να δουλέψουμε πάνω σε αυτά και να εξελιχτούμε. Ο ίδιος προτείνει να έχουμε υπόψη μας τα εξής σημαντικά στοιχεία για να το πετύχουμε:
1) Απλώς υπάρχουμε: Μερικές φορές έχουμε την αίσθηση ότι δεν ζούμε πραγματικά τις στιγμές. Μέσα από τη συγκεκριμένη πνευματική πρακτική μπαίνουμε στη διαδικασία να καθίσουμε στο έδαφος χωρίς κάποιο σκοπό και απλώς να νιώσουμε ότι αναπνέουμε και ζούμε. «Αυτό είναι το αληθινό μυστικό του διαλογισμού. Να σταματήσουμε την ατελείωτη πάλη με τον εαυτό μας και να ανακαλύψουμε το αίσθημα της ύπαρξής μας» λέει ο ειδικός.
2) Υπερβαίνουμε το φόβο: Συχνά η ζωή μας κυλάει στον αυτόματο πιλότο: έχουμε το πρόγραμμά μας και εστιάζουμε μόνο στα πράγματα που θέλουμε να πετύχουμε. Είμαστε κλεισμένες στο μικρόκοσμό μας. «Το να ανοιγόμαστε δημιουργεί φόβο» εξηγεί ο συγγραφέας. Σε αυτό το σημείο η μέθοδος μας μαθαίνει να απελευθερωνόμαστε, να μη φοβόμαστε τι μπορεί να πάει στραβά στις σχέσεις μας, τι θα κάνουμε λάθος στη δουλειά, πού θα αποτύχουμε.
3) Αποδεχόμαστε ότι ο κόσμος κινείται: Ενώ όλα γύρω μας αλλάζουν, εμείς είμαστε προσκολλημένες στα πιστεύω μας. Όταν όμως αρνούμαστε μια κατάσταση, υποφέρουμε. Ο διαλογισμός μάς βοηθά να ανακαλύψουμε ότι υπάρχει ηρεμία και στην ανασφάλεια. Επομένως αποκτάμε αυτοπεποίθηση όχι με την ελπίδα ότι όλα θα γίνουν ιδανικά στη ζωή μας, αλλά επειδή δεν παλεύουμε να μείνουμε στο υπόστεγο απόλυτα στεγνές ενώ έξω βρέχει...
4) Δεν απογοητευόμαστε, όλα αλλάζουν: Κάθε φορά που νιώθουμε στενοχωρημένες ή απογοητευμένες, μπορούμε να το δούμε σαν μια ευκαιρία να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας. Αναγνωρίζουμε ότι ακόμα κι αν κάναμε λάθος επιλογές, είναι μια ευκαιρία να απαλλαγούμε από τον παλιό μας εαυτό και να προχωρήσουμε μπροστά.
5) Ανακαλύπτουμε την πραγματική ηρεμία: Σύμφωνα με τις αρχές του διαλογισμού, ηρεμία δεν είναι ένας τρόπος να είμαστε ατάραχες, αλλά μια κατάσταση διαύγειας που απελευθερώνει το πνεύμα. Επομένως νιώθουμε αυτοπεποίθηση όχι επειδή αποκτάμε αυτά που θέλουμε, αλλά επειδή δεν φοβόμαστε να ζήσουμε μια δυσάρεστη εμπειρία (χωρισμός, απώλεια εργασίας, τέλος μιας φιλίας κ.λπ.).
«Γυμνοί» με τον εαυτό μας
Για να καταφέρουμε να το πετύχουμε, σύμφωνα με τον Μιντάλ, είναι σημαντικό να μάθουμε να αφουγκραζόμαστε τις σκέψεις μας και να είμαστε ανοιχτές. Ειδικότερα:
Αναπτύσσουμε την προσοχή: Επειδή συγκεντρωνόμαστε στην αναπνοή και στα συναισθήματά μας, είμαστε ήρεμες. Στην πορεία δεν προσπαθούμε να συγκεντρωθούμε, αλλά το καταφέρνουμε αβίαστα, γιατί είμαστε δεκτικές.
Δεν είμαστε προσκολλημένοι στο θετικό: Ο διαλογισμός δεν μας μεταμορφώνει σε άλλες προσωπικότητες, αλλά μας βοηθά να εξελιχτούμε. «Παύουμε να επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ στον εαυτό μας» γράφει ο Μιντάλ. Επιπλέον μαθαίνουμε να ζούμε δίπλα σε όσα μας στενοχωρούν.
Η μέθοδος στην πράξη
Με ποιον τρόπο αποκτάμε επίγνωση, αυτοπεποίθηση και συμφιλιωνόμαστε με την πραγματικότητα όταν κάνουμε διαλογισμό; Πώς φτάνουμε στα οφέλη που αναλύει ο Φαμπρίς Μιντάλ εφαρμόζοντας μια τεχνική; Όπως εξηγεί η δασκάλα γιόγκα-διαλογισμού Γιώτα Μπλετζάκη, «οι τεχνικές ποικίλλουν και τα κοινά τους στοιχεία είναι η ακινησία και η σταθερότητα. Μπορούν όλες να προσφέρουν μεγαλύτερη συγκέντρωση, εστίαση, καλύτερη εικόνα για το τι συμβαίνει στο νου και τον ψυχισμό. Όταν ο νους εξασκείται, π.χ. παρατηρώντας τις νοητικές μας αντιδράσεις, έχουμε καλύτερη εικόνα για τις σκέψεις που μας κατακλύζουν κάθε μέρα. Όταν, λοιπόν, τις παρατηρήσουμε και τις αναγνωρίσουμε, θα είμαστε κάποια στιγμή σε θέση να τις αλλάξουμε. Βέβαια ορισμένα κομμάτια δουλεύονται υποσυνείδητα. Για παράδειγμα, με το να έχει κάποιος την υπομονή να μετρήσει τις αναπνοές του ή να συγκεντρώνεται στον οραματισμό που του υποδεικνύεται, μαθαίνει να έχει υπομονή στην καθημερινότητά του. Με το να αποδέχεται σταδιακά την ακινησία, στην πορεία κάνει το ίδιο με την πραγματικότητα».
Η ειδικός επιβεβαιώνει ότι ο διαλογισμός δεν έχει τη ζήτηση που θα περίμενε κανείς από κάτι που έχει αποδειχτεί ωφέλιμο επιστημονικά «γιατί εμπεριέχει κόπο, δέσμευση και απαιτεί συνέχεια στην πρακτική. Επιπλέον ο νους φέρνει στην επιφάνεια πράγματα και σκέψεις αρνητικές που δεν μπορούν όλοι να διαχειριστούν εύκολα».
Μύθοι για το διαλογισμό
Αποσύνδεση από την πραγματικότητα: Όταν κάποιος διαλογίζεται, δεν δραπετεύει από το παρόν, αλλά αντιθέτως μπαίνει βαθιά μέσα σε αυτό. Δεν βρίσκει ένα καταφύγιο, αλλά μαθαίνει να βλέπει τα πράγματα όπως είναι.
Το κεφάλι αδειάζει από τις σκέψεις: Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτές. «Κάτι τέτοιο είναι πολύ βίαιο, σαν να αδειάζεις τον ωκεανό από τα κύματα» αντικρούει ο Φαμπρίς Μιντάλ. Επομένως δεν παλεύουμε ενάντια στην πραγματικότητα, αλλά την αποδεχόμαστε και είμαστε ανοιχτές.
Γίνεται για χαλάρωση: Αν θέλουμε να χαλαρώσουμε για να αποφορτιστούμε από τη σωματικaή και ψυχική ένταση, μπορούμε να κάνουμε ασκήσεις αναπνοής ή ένα ζεστό ντους με αιθέρια έλαια. Ο διαλογισμός δεν μας μαθαίνει τρόπους για να διώξουμε την ένταση, αλλά για να την αξιολογήσουμε. Επομένως δεν προσπαθούμε να χαλαρώσουμε, αλλά να είμαστε παρούσες σε αυτό που βιώνουμε και να το αποδεχτούμε.
Είναι θρησκεία: Ο διαλογισμός δεν βάζει κανόνες ούτε έχει θεωρίες για το τι είναι σωστό και τι όχι. Μας καλεί να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας.
Απευθύνεται στους λαούς της Ανατολής: Είναι δρόμος ζωής, όχι κάτι εξωτικό, και είναι ιδανικός για όλους όσοι αναζητούν τον αληθινό τους εαυτό.
