«Καλό, καθαρό και ηθικό». Αυτό είναι το σύνθηµα του κινήµατος slow food που γεννήθηκε το 1986 στο Τορίνο την ηµέρα που τα MacDonald' s άνοιξαν το πρώτο κατάστηµά τους στη Ρώµη. Σκοπός του είναι η αντίσταση στην ισοπέδωση της γεύσης που προσπαθεί να επιβάλει η παγκοσµιοποίηση και η προστασία των τοπικών διατροφικών παραδόσεων. Σήμερα το slow food έχει χιλιάδες μέλη σε όλο τον κόσμο και αγκαλιάζει κάθε τοπική, οργανική παραγωγή.

Στο Viterbo, ένα χωριουδάκι στα βόρεια της επαρχίας, πάνω στο βουνό, η arte de norcineria, δηλαδή η τέχνη της επεξεργασίας του κρέατος, έχει περάσει σε άλλο επίπεδο. Δοκιμάστε την coppa, τα 30 είδη σαλαμιού, την porcetta και το padelato (χοιρινό με φινόκιο, δεντρολίβανο και σκόρδο) που εξακολουθούν να φτιάχνονται με τη συνταγή των Ετρούσκων.

Η maceleria (που σημαίνει χασάπικο και από εδώ προέρχεται η λέξη μακελειό) Stefanoni, λίγο έξω από το Viterbo, βραβεύτηκε ως η καλύτερη slow food της δεκαετίας. Συνοδέψτε τα αλλαντικά που θα προμηθευτείτε με κόκκινο κρασί Don Carlo και ντόπιο ανάλατο ψωμί. Δίπλα στη βασιλική του χωριού, τη θαυματουργή Santa Maria della Quercia, δοκιμάστε το φαγητό του εστιατορίου Domus la Quercia, μέσα στο αίθριο του μοναστηριού που έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο. Πάστα strigoli με ραγού από κουνέλι, λιαστή ντομάτα και πεκορίνο. Συνοδέψτε τα με κρασί Sergio Mottura της ποικιλίας Orvieto και κλείστε το γεύμα με crostate, μικρά αμυγδαλωτά που μοιάζουν με cantucci. Στα δυτικά, το Borgorose θυμίζει αλπικό τοπίο, ένα παραμυθένιο σκηνικό, φόντο κάποτε για την αρπαγή των Σαβίνων. Τη σύνδεσή του με τη Μεσόγειο υπενθυμίζουν οι ονομαστές λιλιπούτειες φακές της περιοχής Rascino τις οποίες θα συνοδέψετε με λάδι Isole Sabino της La Mola (δύο χρονιές βραβευμένο ως το καλύτερο της Ιταλίας) και τυρί stocchi domenico. Μια νέα βιολογική μπίρα της περιοχής, η Birra del Borgo, αναδεικνύεται σιγά - σιγά σε φαβορί.

Τρεις πάπες, αμέτρητους κερδισμένους και χαμένους θρόνους, δεκάδες δολοφονίες και εκατοντάδες δολοπλοκίες αργότερα η οικογένεια Ορσίνι συνεχίζει την κύρια ενασχόλησή της, την αγροτική παραγωγή, στο χωριό του Priverno, στην περιοχή της Latina με τις μαγικές ακτές. Η Πάολα Ορσίνι θα σας ξεναγήσει στη φάρμα της με το πικάντικο λάδι και τις μίνι καρδιές αγκινάρας τουρσί. Δοκιμάστε επίσης τη μοτσαρέλα της Casabianca Caseraria που όταν σκάει στο στόμα γίνεται έκρηξη, το καρπάτσο από μπουφάλα της Scherzerino, το ριζότο με δημητριακό ζέα και ακτινίδιο. Το κρασί της περιοχής είναι αρχέγονο. Το λευκό Bellone και το κόκκινο Nero Buono, αρχαίες ποικιλίες και οι δύο τις οποίες παράγει η Cincinnato, είναι τα πιο αποκαλυπτικά κρασιά που έχω δοκιμάσει. Γεμίζω τις βαλίτσες μου με όσα μπουκάλια μπορούν να χωρέσουν, αφού δυστυχώς δεν εισάγεται στην Ελλάδα, και αναρωτιέμαι πώς θα περάσω το καλοκαίρι χωρίς αυτά. Και ένα κουτί με τα αγαπημένα αμυγδαλωτά του Κικέρωνα από το ζαχαροπλαστείο Troiano.

Στην επαρχία του Frosinone κρύβονται η Isola del Liri με τους καταρράκτες, η ορεινή Sora, το γραφικό Arpino, τόποι καταγωγής της Σοφίας Λόρεν, του Βιτόριο ντε Σίκα, του Μαρτσέλο Μαστρογιάνι. Στο χωριό Atina (από την Αθηνά) ο χρόνος έχει σταματήσει εδώ και δεκαετίες. Δεν υπάρχει ούτε ένας τουρίστας και θα απολαύσετε μόνοι σας τα κρασιά του Palazzo Ducale, τη σούπα από φασόλια κανελίνι, το ψωμί του φούρνου Franco Sanita, τρούφες, τυριά και αλλαντικά και το κρασί Maturano που παράγεται μόνο στην περιοχή. Λίγο πιο δίπλα, στην Osteria del Tempo Perso (το καπηλειό του χαμένου καιρού), στο ήσυχο χωριό Casalvieri, όπου το μόνο που σπάει την ησυχία της νύχτας είναι οι μελωδικές καμπάνες της εκκλησίας, θα δοκιμάσετε όλα τα παραπάνω σε συγκλονιστικούς συνδυασμούς.

Στο Lazio, όπως και σε όλη την Ιταλία, όσο κι αν νομίζατε ότι φάγατε και ήπιατε, δεν θα μεθύσετε και δεν θα βαρύνετε. Αν όμως ανησυχείτε για τις θερμίδες και τις τοξίνες, κάντε μια τελευταία στάση για αποτοξίνωση στο ξενοδοχείο Fontana Olente  χτισμένο δίπλα στις θέρμες του Pompeo, για λασπόλουτρα και κολύμπι στα νερά που κάποτε θεράπευαν τους αυτοκράτορες της Ρώμης.