Εντυπωσιακό, μοναδικό, ανεπανάληπτο, με εκπληκτική προοπτική και καλοδουλεμένο βάθος. Ετσι περιγράφει το ψηφιδωτό του δαπέδου στον χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες, στο μνημείο της Αμφίπολης, ο καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Μιλτιάδης Παπανικολάου.
«Βλέποντας τις λεπτομέρειες των δύο αλόγων, θέλω να πω ότι με εντυπωσιάζει η πρωτοπορία τους. Το ένα από τα δύο λευκά άλογα είναι πιο μπροστά, το άλλο στέκει ελαφρά πιο πίσω, ο καλλιτέχνης δηλαδή μελέτησε και απέδωσε με σχολαστικότητα το βάθος. Δεν πρόκειται για ένα άρμα σε λανθάνουσα κίνηση, αλλά με πολύ ξεκάθαρη κίνηση προς τα μπροστά, η τρίτη διάσταση δηλαδή αποδίδεται πολύ δυνατά, κάτι που το βλέπουμε μετά τον 15ο αιώνα, στην εποχή της Αναγέννησης», είπε στο «Εθνος».
Για τον κ. Παπανικολάου, «ο καλλιτέχνης είναι ένας σπουδαίος ζωγράφος, άσχετα που οι αρχαιολόγοι τον αποκαλούν ως ψηφοθέτη. Για μένα το δάπεδο σχεδίασε ένας καλλιτέχνης πρώτης γραμμής, ο πιο σπουδαίος της εποχής του, ένας ζωγράφος που διέθετε σοφία και μαεστρία, που ήξερε να χρησιμοποιεί τα χρώματα, να αποδίδει εκπληκτικά τις λεπτομέρειες, μάλιστα εύχομαι να έχει φιλοτεχνήσει και τους τοίχους και να βρεθούν τοιχογραφίες».
Αναμένοντας, όπως εξηγεί, τον καθαρισμό και τη συντήρηση για την πλήρη αποκάλυψη του δαπέδου, ο καθηγητής του ΑΠΘ εστιάζει στη μορφή του Ερμή, για την οποία λέει ότι μοιάζει με «αναγεννησιακού τύπου, πολύ ζωντανή, λες και θα μιλήσει». Ο ίδιος αναφέρεται και στις Καρυάτιδες και αναφέρει ότι είναι από τα πλέον εντυπωσιακά ευρήματα που έχουν βρεθεί σε τάφο. «Ο τρόπος που ο γλύπτης απέδωσε το κεφάλι της Καρυάτιδας, με αυτή την αίσθηση του αποτρόπαιου, που θυμίζει τον Πικάσο, είναι εντυπωσιακός πραγματικά. Το βλέμμα τους κόβει την ανάσα, είναι σαν να αποτρέπουν κάποιον ανεπιθύμητο να προχωρήσει, δεν είναι όμορφες κοπέλες, όπως έχουμε συνηθίσει τις Καρυάτιδες, τις κοιτά κανείς και νιώθει ότι φωνάζουν: ως εδώ και μη παρέκει», μας είπε ο κ. Παπανικολάου.
«Στον 4ο π.Χ. αιώνα»
Το εντυπωσιακό βοτσαλωτό δάπεδο έρχεται να ενισχύσει την άποψη της Κατερίνας Περιστέρη ότι το ταφικό μνημείο του λόφου Καστά χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα. Αυτό υποστηρίζει, μέσω του «Εθνους», η καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Παναγιώτα Ατζακά-Ασημακοπούλου. «Πρόκειται για καταπληκτικό εύρημα, το οποίο δούλεψε με περισσή φροντίδα ένας εξαιρετικός ψηφοθέτης για κάποιο πρόσωπο υψηλής κοινωνικής και οικονομικής θέσης της εποχής και της περιοχής», μας είπε και σημείωσε ότι ο τρόπος κατασκευής του το εντάσσει στην περίοδο ακμής του είδους, του βοτσαλωτού δαπέδου, που είναι οι δύο τελευταίες δεκαετίες του 4ου π.Χ. αιώνα.
Μενδώνη: Εως αύριο θα ξέρουμε αν υπάρχει τρίτο πρόσωπο
Στην εκτίμηση ότι το αργότερο έως αύριο θα φανεί η ύπαρξη ή μη ενός τρίτου προσώπου στο μοναδικής τέχνης ψηφιδωτό που αποκάλυψε η ανασκαφική ομάδα στον τάφο της Αμφίπολης, προχώρησε η γενική γραμματέας του Υπ. Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
«Δεν έχει αποκαλυφθεί ανατολικά και δυτικά της παράστασης όλο το ψηφιδωτό, γιατί στα σημεία αυτά πατούν τα υποστυλώματα. Μπορεί να υπάρχει και άλλο πρόσωπο ή διακόσμηση, σήμερα ή αύριο θα φανεί αυτό» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μενδώνη, σε δηλώσεις της στον Σκάι.
Δεν είναι σαφές αν ο επόμενος θάλαμος είναι ο τελευταίος» πρόσθεσε.
«Είναι ταφικό μνημείο, έχουν βρεθεί τα χαρακτηριστικά που προδίδουν αυτό το χαρακτήρα. Νομίζω ότι το ψηφιδωτό ενισχύει απολύτως τη χρονολόγηση ότι το μνημείο είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου προ Χριστού αιώνα», τόνισε η κ.Μενδώνη, η οποία χαρακτήρισε το ταφικό μνημείο «μοναδικό και εξέχον»
Υποστήριξε δε, ότι «αυτό το μνημείο θα συζητηθεί για παρά πολλά χρόνια και θα απασχολήσει πολύ μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας.»
Οσον αφορά τις εκτιμήσεις διάφορων συναδέλφων της αρχαιολόγων, σχολίασε ότι «πρέπει να μένουμε στα δεδομένα, όλα όσα λέγονται είναι υποθέσεις».
Σε χθεσινές της δηλώσεις στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1 η κ.Μερνδώνει είχε εκφράσει την άποψη ότι ο νεκρός της Αμφίπολης ίσως να έχει σχέση με τους Τημενίδες, την οικογένεια του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Αναφέρθηκε στην παράσταση του ψηφιδωτού δαπέδου, η οποία πιθανώς είναι η σκηνή αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα. Η παράσταση αυτή απαντάται και στον ζωγραφικό διάκοσμο του λεγόμενου «τάφου της Περσεφόνης» στη βασιλική τούμπα των Αιγών.
