Απογοητευτικά -σε γενικές γραμμές- τα συμπεράσματα της έκθεσης της Κομισιόν για την πρόοδο της Τουρκίας όσον αφορά στην ενταξιακή της πορεία στην ΕΕ. Βασικά αγκάθια αναδεικνύονται η έλλειψη ανεξαρτησίας στο δικαστικό σύστημα, οι ελλείψεις στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κυβερνητική λογοκρισία στο Διαδίκτυο ενώ ταυτόχρονα διαμηνύει στην Άγκυρα να αποφύγει κάθε είδους απειλή ή δράση εναντίον ενός κράτους-μέλους.
Την ίδια ώρα όμως ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση της ΕΕ Στέφαν Φούλε τάσσεται υπέρ της επέκτασης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.
«Συνεχίζω να υποστηρίζω την έναρξη το συντομότερο δυνατόν επίσημων διαπραγματεύσεων στον τομέα του κράτους δικαίου», αναφέρει σε δήλωσή του στο Twitter ο Φούλε.
Στην ετήσια έκθεση προόδου, που δημοσιοποίησε την Τετάρτη, η ΕΕ επέκρινε την Τουρκία για πολιτικές επεμβάσεις στο δικαστικό σώμα, λέγοντας πως η απάντηση στο κυβερνητικό σκάνδαλο διαφθοράς έβλαψε την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και εξασθένησε τα δικαιώματα του πολίτη. Επίσης η Κομισιόν επιπλήττει την Τουρκία για ένα νόμο που ενισχύει τον κυβερνητικό έλεγχο στο Ίντερνετ, παρόλο που ο νόμος αυτός έχει πλέον ακυρωθεί από το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας. Η Επιτροπή υπογραμμίζει πως απόπειρες για την απαγόρευση των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης "αντανακλούν μια περιοριστική προσέγγιση στην ελευθερία της έκφρασης".
Στην ίδια έκθεση, που έρχεται μετά το πάγωμα των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού μετά τη νέα τουρκική πρόκληση για τουρκικές έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, η Επιτροπή παροτρύνει την Τουρκία να αποφύγει κάθε είδους απειλή ή δράση εναντίον ενός κράτους-μέλους, ή πηγή τριβών και ενεργειών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ζημία στις καλές γειτονικές σχέσεις και την ειρηνική επίλυση διαφορών. Στα Συμπεράσματα επαναλαμβάνεται η εν λόγω παρότρυνση της Κομισιόν ενώ ζητείται και η αποφυγή «προκλητικής δράσης».
Η Επιτροπή σημειώνει ότι η Τουρκία εξέδωσε δηλώσεις και προέβη σε ενέργειες αμφισβητώντας το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, προς όφελος όλων των Κυπρίων, και επισημαίνει την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας των κρατών-μελών επί των χωρικών τους υδάτων, όπως αναφέρεται στην έκθεση.
Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι αναμένεται από την Άγκυρα να στηρίξει ενεργώς τις διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ και με τις αρχές επί των οποίων εδράζεται η ΕΕ. Η δέσμευση της Τουρκίας με συγκεκριμένους τρόπους σε μια τέτοια περιεκτική λύση παραμένει κρίσιμη, αναφέρει η Κομισιόν, η οποία σημειώνει πως δηλώσεις οι οποίες δεν είναι ευνοϊκές για τη δημιουργία ενός θετικού κλίματος στο πλαίσιο των απευθείας συνομιλιών, πρέπει να αποφεύγονται.
Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις, η Τουρκία δεν ευθυγραμμίστηκε με τις υποχρεώσεις της, όπως απορρέουν από τη δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005 και των Συμπερασμάτων του 2006 και του 2013.
Σε ό,τι αφορά τα ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα, η Κομισιόν αναφέρει ότι η Τουρκία και η Ελλάδα προώθησαν αμοιβαίες συναντήσεις με τους δύο επικεφαλής διαπραγματευτές στην Άγκυρα και στην Αθήνα στο πλαίσιο των απευθείας διαπραγματεύσεων.
Από την άλλη πλευρά η Κομισιόν τονίζει ότι η εφαρμογή ορισμένων δεσμεύσεων στις μεταρρυθμίσεις συνεχίστηκε, όπως το πακέτο εκδημοκρατισμού, και ότι έγιναν βήματα για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος.
Επίσης αναφέρεται ότι περαιτέρω συνομιλίες είναι δυνατές και συνιστούν την έναρξη συνομιλιών για το δικαστικό σώμα και τα θεμελιώδη δικαιώματα ως τρόπο για να υποχρεωθεί η Τουρκία να αντιμετωπίσει το θέμα.
Σε κάθε περίπτωση η απερχόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πρόκειται να αποχωρήσει στις 31 Οκτωβρίου, συνιστά να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, αυτό για το δικαστικό σύστημα και τα θεμελιώδη δικαιώματα, ώστε να παρασχεθεί "ένας συνολικός οδικός χάρτης για τις μεταρρυθμίσεις", αναφέρεται στην έκθεση.
