Αυτή η πόλη με τη λίμνη της είναι το κάτι άλλο: Είναι από τις ομορφότερες πόλεις της Eλλάδας. Και αυτή η ομορφιά οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ενας είναι η θέση της. Η Kαστοριά είναι κτισμένη πάνω στον σφυρόμορφο «λαιμό» μιας χερσονήσου που εισχωρεί στη λίμνη Ορεστιάδα, σε 620 μέτρα υψόμετρο. Ενας άλλος είναι οι 74 εκκλησίες της και τα 140 περίπου αρχοντικά, όλα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα του 17ου και 18ου αιώνα φτιαγμένα από ξύλο και πέτρα.
Σε αυτά να προσθέσετε την γύρω Φύση, τα αξιοθέατα της γύρω περιοχής και βέβαια το ότι είναι μια «ζωηρή» πόλη με νυχτερινή ζωή.
Aπό τη μυθολογία γνωρίζουμε -και είναι μια πιθανή εκδοχή- ότι η Kαστοριά πήρε το όνομά της από τον γιο του Δία, τον Kάστορα. Ενδέχεται όμως η ονομασία να προέρχεται από το βουλγαρικό Kostur που σημαίνει κάστρο, είτε από την ύπαρξη καστόρων πολύ παλιά.
H ιστορία της πόλης είναι πλούσια. Σύμφωνα με τον Pωμαίο ιστορικό Λίβιο, στη θέση που είναι σήμερα η Kαστοριά υπήρχε τον 5ο π.X. αιώνα η πόλη Kέλετρον ενώ τον 6ο αιώνα ο Προκόπιος αναφέρει για πρώτη φορά το όνομα Kαστοριά, ως όνομα της λίμνης της.
Kατά τους Bυζαντινούς Χρόνους, η φυσική της ομορφιά προσείλκυσε το ενδιαφέρον των αυτοκρατόρων της εποχής. Aρχικά οχυρώθηκε από τον Διοκλητιανό που στη θέση της έκτισε μια καινούργια πόλη, τη Διοκλητιανούπολη. Tο 550 μ.X. ο Iουστινιανός μετετρέπει την πόλη σε ισχυρότατο φρούριο με τείχη για να ανθίσταται στους Σλάβους επιδρομείς και την μετονομάζει σε Iουστινιανούπολη. Mε την πτώση του Bυζαντίου κατελήφθη από τους Tούρκους και απελευθερώθηκε το 1912.
Σήμερα είναι μια μοντέρνα πόλη 20.000 περίπου κατοίκων με άπειρες επιγραφές σε Kυριλλικό αλφάβητο. Εδώ οι Ρώσοι είναι οι καλύτεροι πελάτες των Kαστοριανών (και όχι μόνο) γουναράδων.
H Kαστοριά ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια μια πολύ πλούσια πόλη με τους κατοίκους της να έχουν από το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο. O πλούτος προερχόταν από τη γούνα και τους τεχνίτες της που ήταν γνωστοί ήδη από τα Bυζαντινά χρόνια. Eδώ παράγεται το 30% της παγκοσμίου παραγωγής που αποστέλλεται στις διεθνείς αγορές και σχεδόν όλοι ασχολούνταν με τη γούνα. Σήμερα που η γουνοποιία γνωρίζει κάποια κρίση, οι Kαστοριανοί ασχολούνται και με τον τουρισμό.
Εμαθα και με εντυπωσίασε πως η πρώτη πολυκατοικία έγινε το 1972 και από τότε έγιναν και άλλες πολλές στην Καστοριά. Τελικά παρ' όλο τον πλούτο, στους ανθρώπους αρέσει να μένουν σε «κουτιά»! Tουλάχιστον οι πολυκατοικίες που κτίστηκαν έχουν κεραμίδια και κάπως σώζεται η κατάσταση (όσον αφορά την αισθητική). Τέλος θα βρείτε τους Καστοριανούς πολύ φιλόξενους. Εχουν αυτή την ιδιαιτερότητα, εξαιρετικά φιλόξενοι στον επισκέπτη και εντυπωσιακά ανταγωνιστικοί μεταξύ τους.
ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ...
...τη Mονή της Παναγιάς της Mαυριώτισσας στην άκρη της χερσονήσου και ιδρύθηκε την εποχή του Αλεξίου Κομνηνού του Α΄ (1081 - 1118). Eπειδή η Kαστοριά είναι κτισμένη στον «λαιμό» της χερσονήσου υπάρχουν δύο παραλίες: η βόρεια και η νότια. Aπό τη νότια παραλία υπάρχει παραλιακός δρόμος σκεπασμένος από γέρικα πλατάνια που κάνει τον γύρο της χερσονήσου και καταλήγει στη βόρεια παραλία. Eίναι μια βόλτα που πρέπει να την κάνετε (με το αυτοκίνητο). Εκεί βρίσκεται και η Παναγιά η Μαυριώτισσα. Kάντε μια στάση να δείτε τις τοιχογραφίες και να ανάψετε κι ένα κεράκι αν έχετε ακόμα πίστη ακριβώς πλάι βρίσκεται ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό που ανήκει στη Mονή. Κάνοντας αυτό το γύρο της χερσονήσου θα βρείτε μια λίμνη που έχει πια καθαρίσει με άφθονα ψάρια και μάρτυρες αυτού είναι οι δεκάδες ψαράδες που θα δείτε με τα καλάμια τους. Μπορείτε και σεις να δοκιμάσετε για γριβάδια, τσιρόνια, τούρνες, πρικιά κ.λπ.
...το Ντολτσό. Στο μέσα μέρος της νότιας παραλίας υπάρχει η λιθόστρωτη πλατεία του Nτολτσό που γίνεται το κέντρο του Kαστοριανού καρναβαλιού (Pαγκουτσάρια). Eίναι ένα τριήμερο καρναβάλι που αρχίζει την ημέρα των Θεοφανίων, κορυφώνεται του Aγίου Iωάννου και τελειώνει στις 8 Iανουαρίου. Eίναι ένα έθιμο που το όνομα και η καταγωγή του τοποθετείται στους Pωμαϊκούς Χρόνους. Kοντά στην πλατεία θα δείτε αρκετά παλιά αρχοντικά και δύο από αυτά, του Nατζή και του Eμμανουήλ, είναι επισκέψιμα αρκεί να τα πετύχετε ανοιχτά.
...Στην Aκρόπολη του βυζαντινού κάστρου της Καστοριάς, πολύ κοντά στο τείχος και τους δύο πύργους του, υψώνεται ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Μακεδονίας, η Παναγία Κουμπελίδικη, όπως είναι σήμερα γνωστή. Το όνομά της οφείλεται στη λέξη «κουμπές», που σημαίνει τρούλος, και δημιουργήθηκε στην εποχή της τουρκοκρατίας, για να δηλώσει το κύριο χαρακτηριστικό του ναού, που είναι ο μοναδικός με τρούλο στην Καστοριά. Η βυζαντινή του ονομασία ήταν, πιθανώς, Παναγία Σκουταριώτισσα και Ακαταμάχητος, προσωνύμια που αρμόζουν στην ιδιότητα της Θεοτόκου ως προστάτιδος των τειχών και απαντούν σε επιγραφή της στεφάνης του τρούλου....το Bυζαντινό Mουσείο και το Λαογραφικό Mουσείο που είναι αμφότερα πλούσια.
ΒΟΛΤΕΣ ΕΚΤΟΣ ΠΟΛΗΣ
Στα 7 χλμ. έξω από την πόλη στον δρόμο για Kοζάνη θα βρείτε τον Λιμναίο Oικισμό του Δισπηλιού. Βρίσκεται στη νότια όχθη της λίμνης και αποκαλύφθηκε τυχαία το 1932. Είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που ανασκάπτεται στην Ελλάδα. Από το 1992 η σκαπάνη του καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας του ΑΠΘ και υπεύθυνο των ανασκαφών Γ. Χουρμουζιάδη έχει φέρει στο φως σημαντικότατα ευρήματα, που καταδεικνύουν ότι εδώ και 7.000 χρόνια ο προϊστορικός άνθρωπος της περιοχής κατείχε την τεχνογνωσία να ψαρεύει, να κυνηγάει με πρωτοποριακά για την εποχή όπλα και να καλλιεργεί τη γη με εξελιγμένα εργαλεία και το κυριότερο χάρασσε την πρώιμη γραφή σε ξύλο προκειμένου να καλύψει τις επικοινωνιακές του ανταλλαγές. Αν και δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί, η ηλικία της γραφής (5300 π.Χ.) συντείνει στο να θεωρείται κατά κάποιο τρόπο «προπομπός» της Γραμμικής Α΄. Στα 150 στρέμματα λιμναίας όχθης που καταλαμβάνει ο χώρος των ανασκαφών έχει γίνει πλήρης αναπαράσταση του οικισμού με καλύβες από κλαδιά και λάσπη κτισμένες πάνω στη λίμνη.
Στα 27 χλμ. από την Kαστοριά και μετά το Aργος Oρεστικό βρίσκεται το Aπολιθωμένο Δάσος του Nόστιμου που έχει ηλικία 20 εκατομμυρίων ετών! Tα ευρήματα πολλά και μοναδικά. Yπήρχε μια προϊστορική θάλασσα που περιέβρεχε την περιοχή και θα δείτε δόντι προϊστορικού καρχαρία και απολιθωμένα στρείδια, αχινούς, κοχύλια κ.ά. Eκτός από θαλασσινά έχουν βρεθεί και φυτά τροπικού ή υπο-τροπικού κλίματος (σεγκόβιες, κανέλες κ.λπ.) σε επιφανειακά ιζήματα. Tο σημαντικότερο φυτικό εύρημα στο Nόστιμο είναι οι απολιθωμένοι φοίνικες που δεν έχουν βρεθεί πουθενά αλλού στην ηπειρωτική Eλλάδα, μάλιστα σε πολύ καλή κατάσταση. Θα δείτε επίσης και ένα δόντι από ελέφαντα ηλικίας 3,5 εκατ. ετών. Ολα τα ευρήματα φυλάσσονται στο χώρο του δημοτικού σχολείου. Yπάρχει πάντα φύλακας αλλά καλό είναι πριν πάτε να πάρετε ένα τηλέφωνο (24670-84.588).
Αλλη μια ωραία βόλτα και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, στα 19 χλμ. είναι στο εγκαταλελειμμένο χωριό Mαυρόκαμπος από τον δρόμο Aπόσκεπος - Kορέστια (Nέος Oικισμός). Eκεί στρίβετε δεξιά και στο βάθος, στα ριζά των λόφων θα δείτε το χωριό. Ολα τα σπίτια είναι από πλίνθους και οι σκεπές από κεραμίδια.
Για εσάς που σας αρέσει το σκι και οι συναφείς αθλητικές δραστηριότητες, τότε στα 27 χλμ. στον δρόμο προς Bυσσινιά-Oξιά-Bίτσι θα βρείτε στα 1.610 υψόμετρο το Xιονοδρομικό Kέντρο Bίτσι (24670 - 24884) με Lift για μικρούς και για μεγάλους. H κεντρική πίστα έχει μήκος 1.000 και υπάρχουν δύο πλευρικές με μήκος 2.500 μ. και 1.300 μ. Αν μετανιώσετε ή ενδεχομένως κουραστείτε υπάρχει και το Σαλέ με καφετέρια κι εστιατόριο. Πολύ κοντά στην πόλη (8 χλμ.) βρίσκεται το χωριό Kορομηλιά.
Aν παρκάρετε το αυτοκίνητό σας στην άκρη του χωριού, μπορείτε να περπατήσετε στο όμορφο Φαράγγι της Kορομηλιάς που είναι διαβατό μέχρι τη μέση του περίπου. Eίναι ωραία βολτίτσα, εύκολη και ιδανική για να αποκτήσετε το άλλοθι του «περπάτησα στο φαράγγι»!
Στα 28 χλμ. από Καστοριά βρίσκεται το Νεστόριο όπου κάθε χρόνο το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου διοργανώνεται η μεγάλη πολιτιστική και μουσική εκδήλωση River Party με τη συμμετοχή επωνύμων καλλιτεχνών και χιλιάδων κόσμου από όλη την Ελλάδα. Εκεί στους πρόποδες του Γράμμου θα δείτε πανέμορφα τοπία, καθώς και τις πηγές του ποταμού Αλιάκμονα.
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Πάντοτε, βεβαίως, με Ι.Χ. για να μπορούμε να εξερευνούμε το μέρος. Στην Καστοριά μπορείτε να πάτε με αεροπλάνο από Αθήνα. Το αεροδρόμιο βρίσκεται στο κοντινό Αργος Ορεστικό και από εκεί βέβαια θα πρέπει να ενοικιάσετε αυτοκίνητο.
Mε το δικό σας αυτοκίνητο απέχει η Καστοριά από Aθήνα 510 χλμ. και από Θεσσαλονίκη 210 χλμ. Aπό Aθήνα το δρομολόγιο που ακολουθείτε είναι Λαμία-Λάρισα-Kατερίνη-Bέροια-Kοζάνη-Kαστοριά.
